Fazla Tevazunun Sonu Vasat Adamdan Nasihat Dinlemektir

● Kadınların tüm dünyada liderlik rolleri ile özdeşleştirilen davranışları iş ortamında daha fazla sergilemeleri gerekiyor

Harvard Business Review’da çıkan “Neden Bu Kadar Çok Beceriksiz Erkek Liderlik Pozisyonlarında?” başlıklı araştırmaya göre, iş dünyasında kadınların liderlik pozisyonlarına gelememesindeki en önemli nedenlerden biri aşırı tevazu sahibi olmaları. Kadınlar her ne kadar erkekler kadar bilgi ve beceriye sahip olsalar da, ya doğuştan ya da yetiştirilişlerinden dolayı, iş ortamında, erkeklere göre daha alçak gönüllü ve tevazu sahibi bir mizaç gösteriyorlar. Bu özellik kadınların özgüvenlerinin düşük olduğu, gerekli bilgi ve beceriye sahip olmadıkları ve dolayısıyla liderlik pozisyonlarında başarılı olamayacakları izlenimini veriyor.

Ne yazık ki tüm dünyada güçlü ve karizmatik liderlik, yüksek özgüven, ego, kendini beğenme ve öne çıkarma gibi özelliklerle özdeşleştirildiği için, kadınların doğal tevazu eğilimi iş dünyasında liderlik pozisyonlarına yükselmelerini olumsuz etkiliyor. Benzer özellikteki erkekler de aynı olumsuzluğu yaşıyor.

Kadınların tevazu sahibi olmaları özgüvenlerinin daha az olmasından kaynaklanmıyor. Çoğu araştırmada duygusal zeka, öz farkındalık, empati ve sosyal becerileri erkeklere göre daha yüksek. Sadece erkeklere göre bilgi ve becerilerini öne çıkarma, “kendilerini pazarlama”, eğilimleri kariyerin her aşamasında erkeklere göre daha düşük kalıyor. Buna karşın erkeklerde bilgi ve becerilerini olduğundan daha fazla gösterme eğilimi yüksek. Örneğin Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada erkek öğrencilerin, notları öyle göstermese de, kadın öğrencilere göre matematik yeteneklerini yüzde 30 daha yukarıda gördükleri sonucu çıkmış.

Bu sonuçlar benim kişisel deneyimlerimle de uyumlu. Daha kısa bir süre önce Zurich Sigortacılık Grubu’nun önemli bir pozisyonu için işe alım mülakatları yapıyorduk. Finale kalan son iki aday, yine büyük uluslararası bir şirketin aynı ekibinde, hatta aynı odada çalışan biri kadın biri erkek iki yöneticiydi. Kadın adayın eğitimi ve iş deneyimi daha iyi gözüküyordu.

Çalıştıkları projeler ve performanslarına baktığımızda da kadın aday kağıt üzerinde daha güçlü görünüyordu. Ancak mülakat sırasında erkek aday sorulara büyük bir özgüvenle yanıt verip, şahsi başarılarını ve müşterilerine yarattığı katma değeri, “ben” öznesiyle etkin biçimde öne çıkardı. Ekipteki tüm sorunlara rağmen şahsi performansıyla ne kadar başarılı olduğunu üstüne basa basa anlattı. Buna karşın çok daha güçlü gözüken kadın aday, “biz” öznesiyle, ekibiyle beraber ne kadar iyi işler yaptığını, onlar olmadan böyle başarılı olmasının mümkün olmadığını, ekibin motivasyonu ve gelişimi için neler yaptıklarını anlattı. Kendi şahsi katkısını sorduğumda biraz da sıkılarak “ekip çalışmasını” öne çıkardı. Aralarındaki yaklaşım ve bireysel pazarlama o kadar farklıydı ki. Bunun gibi pek çok örnek verebilirim.

Kadınların iş yaşamında yükselmelerinin önünde birçok engel var. Bilgi ve beceri eksikliği bunlardan biri değil, özgüvenleri de erkeklerden az değil. Ancak kadınların tüm dünyada liderlik rolleri ile özdeşleştirilen davranışları iş ortamında daha fazla sergilemeleri gerekiyor. Bunun için kız çocuklarımızı nasıl yetiştirdiğimiz kadar, erkek çocuklarımızı da nasıl yetiştirdiğimiz önemli. Araştırmaların gösterdiği gibi kız çocuklarımızı yetkin ve özgüvenli yetiştirmemiz yetmiyor. Aynı zamanda bu özgüveni sergilemeleri konusunda da cesaretlendirmemiz gerekiyor. İşe alımdan, performans yönetimine kadar şirketlerin bilgi-beceri ile özgüven dengesini doğru kurması gerekiyor. Belki de tüm bunların yerine liderlerden beklentilerimizi değiştirmemiz, “karizmatik güçlü lider” tanımını tekrar yapmamız gerekiyor.

“Fazla tevazunun sonu vasat adamdan nasihat dinlemektir” demiş İbn Haldun. Tevazu iyi bir özellik ama en azından iş dünyasındaki kadınlar için fazlası zarar görünüyor. Sağlıklı bir ego, bilgi ve beceriyle birleştiğinde, kadın erkek fark etmeksizin gerçek liderler yaratıyor.

(Bu arada merak edenler için kadın yönetici adayını işe aldık).